Wśród gości Premier Wolnego Kraju Saksonia Michael Kretschmer i Marszałek Województwa Dolnośląskiego Cezary Przybylski.
Zgorzelec. „Miasto, którego powstanie jest skutkiem gorzkiego dla nas, Polaków, zwycięstwa sprzed 75. lat. Zwycięstwa okupionego krwią i zdrowiem tysięcy ludzi, którzy z polskim orzełkiem na czapce, z determinacją i odwagą walczyli o dobrą przyszłość Europy i Polski” powiedział burmistrz Rafał Gronicz podczas obchodów rocznicowych, które z powodu panującej epidemii i wynikających z niej ograniczeń zorganizowano inaczej niż zwykle. Skromniejsze i mniej liczne, ale mimo trudności wspólne, polsko-niemieckie obchody odbyły się tym razem na moście Staromiejskim, od kilku tygodni zamkniętym dla przechodniów. Pusta kładka łącząca zgorzeleckie Przedmieście Nyskie z görlitzką starówką, popularny symbol Europa-Miasta, przez godzinę pełniła rolę areny obchodów i mimo zamkniętych granic umożliwiła polskim i niemieckim uczestnikom udział we wspólnej uroczystości.
Dobre sąsiedztwo, współpraca i przyjaźń, którymi dzięki wielu pokoleniom mieszkańców cieszą się obecnie nie tyko Zgorzelec i Görlitz, ale również Dolny Śląsk i Saksonia, partnerstwo i przynależność do jednej rodziny państw europejskich, wzajemne wspieranie się i pomoc były tym, na co najczęściej powoływali się w swoich dzisiejszych wystąpieniach burmistrz Zgorzelca Rafał Gronicz, nadburmistrz Görlitz Octavian Ursu, Premier Wolnego Kraju Saksonia Michael Kretschmer i Marszałek Województwa Dolnośląskiego Cezary Przybylski. W 75. białych i czerwonych różach, wplecionych w ogrodzenie dzielące dzisiaj nasz symboliczny z wielu względów most, zawiera się pamięć o długiej i trudnej drodze, jaką od wczoraj do dziś, przeszli razem – Polacy i Niemcy, dawni wrogowie, teraz sąsiedzi i przyjaciele. „Jesteśmy wdzięczni naszym polskim sąsiadom, że doświadczyliśmy tyle przyjaźni, tyle zaufania, którego nie mogliśmy się spodziewać w maju 1945 roku. Jesteśmy wdzięczni, że tego właśnie doświadczamy i nie chcemy tego zepsuć.” – powiedział premier Michael Kretschmer, dodając „będziemy czynić wszystko, aby Saksonia i Dolny Śląsk rozwijały swoją współpracę i pokojowe współżycie. Będziemy również dbać o pamięć o tej wspólnej, trudnej historii”. Potwierdzeniem tych słów jest kilka tysięcy specjalistycznych maseczek, które po uroczystości przekazał burmistrzowi Rafałowi Groniczowi. W poniedziałek maseczki trafią do zgorzeleckiego szpitala.
Przed spotkaniem na moście Staromiejskim burmistrz Zgorzelca i jego zastępca, przedstawiciele lokalnych władz samorządowych: Starosta Zgorzelecki i Wójt Gminy Zgorzelec, przewodniczące rad powiatu i miasta oraz przedstawiciele służb mundurowych i duchowieństwa złożyli kwiaty pod Pomnikiem Orła Piastowskiego przy Cmentarzu Żołnierzy II Armii Wojska Polskiego i Pomnikiem Ofiar Hitlerowskich Obozów Koncentracyjnych oraz pod obeliskiem upamiętniającym jeńców niemieckiego obozu jenieckiego Stalag VIII A i na tamtejszym cmentarzu jeńców radzieckich.
*******************************************************************************
Wystąpienia:
Burmistrz Miasta Zgorzelec, Rafał Gronicz
„Wspomnienia wojennego czasu, powojennych podziałów i długiego powrotu do dzisiejszej normalności są wpisane również w symboliczny dla nas most Staromiejski, na którym spotykamy się dzisiaj. Wieczorem, 7 maja 1945r., podzielił on los wszystkich innych miejskich mostów, wysadzonych przez wycofujących się żołnierzy niemieckich i… przestał istnieć na długich 59 lat. Lat, w czasie których, w miastach podzielonych rzeką - granicą państwa, powoli, nieśmiało zaczęliśmy budować nowe, niematerialne, ale bardzo potrzebne ludzkie mosty współpracy, wymiany doświadczeń, znajomości… One rosły w cieniu systemowo usankcjonowanej przyjaźni sojuszniczych narodów demokracji ludowej, opartej na oficjalnych kontaktach władz, ale nie zwykłych ludzi. Na początku słabe, z czasem coraz mocniejsze, aż do 2004 roku, kiedy przybrały postać realnej kładki spinającej brzegi, na powrót łączącej nasze miasta. Most Staromiejski – zniszczony w przedostatnim dniu wojny, odbudowany i na nowo otwarty w roku naszej akcesji do Unii Europejskiej, to nasze wspólne zwycięstwo nad przeszłością zatrutą przez faszyzm, nacjonalizm i komunizm, nad skutkami wojny i powojennych podziałów, nad lękami i przez lata podsycanymi niechęciami.
Dzisiaj zamknięcie tego mostu odczuwamy inaczej niż wcześniej jego przeszło półwieczne nieistnienie. Kładkę, którą odebrała nam wojna, odzyskaliśmy 16 lat temu, dzięki Unii Europejskiej i sąsiadom. Teraz jednak to symbol swobody przemieszczania się, naszej wolności wyborów miejsca i stylu życia. Potrzebujemy tego mostu. Także po to, by RAZEM świętować i przeżywać takie dni jak dzisiejszy, wspominając ofiary i bohaterów wojny, dając świadectwo, że dobro zwycięża.”
Nadburmistrz Miasta Görlitz, Octavian Ursu
„ 75 lat temu zakończyła się II wojna światowa, która przyniosła ogrom cierpień wielu milionom ludzi we wszystkich częściach świata. (…) Nie tylko Niemcy leżały w ruinach. Cała Europa była zniszczona przez wojnę. Dziś upamiętniamy jej koniec, równocześnie pamiętając o wszystkich ludziach, którzy w czasach nazistowskiej dyktatury zostali pozbawieni swoich praw, swojego majątku, Ojczyzn, swojej godności i życia. Pamiętamy również o prześladowanych, nękanych i pomordowanych za stawianie oporu lub udzielanie ochrony i pomocy innym. Ich los napomina nas, byśmy ze wszystkich sił łączyli nasze wysiłki na rzecz porozumienia, pokoju i pojednania. Napomina nas abyśmy ….
W ostatnich latach nasze miasta, Gorlitz i Zgorzelec, zrobiły wiele aby budować mosty, ale ostatnie tygodnie 2020 roku uświadamiają nam boleśnie, ze granica biegnąca przez środek naszego Europa-Miasta jest raną. Dzisiaj stoimy wspólnie jako przedstawiciele naszych miast w miejscu będącym symbolem naszego Europa-Miasta. Od dawna jesteśmy partnerami, przyjaciółmi. Również dlatego, że poważnie traktujemy naszą odpowiedzialność za historię. Ta droga była udana ponieważ widzieliśmy naszą przyszłość w sojuszu z innymi krajami europejskimi. I ta europejska perspektywa determinuje również nasze działania tu, w Europa-Mieście. Szanowni Państwo, Drodzy Przyjaciele, mam nadzieję, że wkrótce będziemy mogli spotkać się."
Premier Wolnego Kraju Saksonia, Michael Kretschmer
„Tak, to był dzień wyzwolenia dla Europy i Niemiec. Tak, to był początek nowego zaufania, partnerstwa. I jesteśmy wdzięczni naszym polskim sąsiadom, że doświadczyliśmy tyle przyjaźni, tyle zaufania, którego nie mogliśmy się spodziewać w maju 1945 roku. Jesteśmy wdzięczni, że tego właśnie doświadczamy i nie chcemy tego zepsuć.
Laureat Nagrody Mostu Europa-Miasta Zgorzelec/Gorlitz, Jean-Claude Juncker, wyraził to w sposób wręcz dobitny mówiąc, że jeśli ktoś wątpi w Europę, jeśli ktoś zwątpi w Europę powinien przejść się przez cmentarz wojenny, cmentarz wojskowy, aby uświadomić sobie sens idei Europy. My, mieszkańcy Europa-Miasta Zgorzelec/Gorlitz, sprzeciwiamy się wszystkim tym, którzy chcą na nowo pisać historię. Którzy zamiast spokojnej rzeczowej dyskusji, chcą zastąpić różnice zdań przemocą, oczernianiem, szkalowaniem. Przeciwko temu my stanowczo protestujemy, bo tylko ludzie rozsądni, tylko ludzie dobrych serc mogą tworzyć naszą Europę. Dziękuję Państwu w imieniu landu Wolny Kraj Saksonia za zaangażowanie, za przyjaźń, za współpracę. Szanowny Panie Marszałku, będziemy czynić wszystko, aby Saksonia i Dolny Śląsk rozwijały swoją współpracę i pokojowe współżycie. Będziemy również dbać o pamięć o tej wspólnej, trudnej historii”
Marszałek Województwa Dolnośląskiego, Cezary Przybylski
„75 lat temu państwo niemieckie podpisało kapitulację i tym aktem zakończono działania zbrojne w Europie. Upamiętniając tę chwilę chylimy głowy przed heroizmem, ogromnym poświęceniem i wiernością tych, którzy stawiali opór złu. Czcimy bohaterstwo i niezłomną postawę żołnierzy walczących na wszystkich frontach II wojny światowej, oddajemy hołd tym, którzy zginęli. Dla każdego kraju lata wojenne to lata tragiczne. Wszechobecna destrukcja, wyniszczona gospodarka, smutny los bezbronnych ofiar, ogromna trauma tych, którzy przeżyli pozostawiają rany w pamięci całych społeczeństw.
Szanowni Państwo,
Wojna i jej konsekwencje były dla ładu europejskiego i sąsiedztwa polsko-niemieckiego trudnym doświadczeniem. Przemożna wola uniknięcia powtórzenia się wojennej tragedii stała się fundamentem budowy nowego, pokojowego ładu całej zjednoczonej Europy. Doskonale widać to tu, po obu stronach granicy. Dawne rany zagoiły się. Nasi sąsiedzi stali się przyjaciółmi. Przyjaciółmi prawdziwymi, na których możemy liczyć w trudnych chwilach. Dziękuję Panie Premierze. Przyjaciółmi, którzy wspierają się wzajemnie nawet, gdy w ich własnym domu sytuacja jest trudna. Pogranicze polsko-niemieckie, pogranicze dolnośląsko-saksońskie jest dziś tego najlepszym przykładem. Niech ta przyjaźń będzie już na zawsze trwałym zobowiązaniem do dbania o pokój i budowania wspólnej Europy. Nasze marzenia o pokoju i bezpieczeństwie, dzięki pojednaniu i integracji europejskiej stały się faktem. Pamiętajmy o tym!”
