Spotkania w ramach dialogu transgranicznego są bardzo ważnym elementem sprawiedliwej transformacji terenów górniczych. Dialog prowadzony ze stroną niemiecką ma na celu nawiązanie ścisłej współpracy między dwoma sąsiadującymi regionami. Uczestnicy spotkania są zgodni, że prace obu stron powinny być komplementarne i prowadzić do intensyfikacji działań związanych z wytwarzaniem i wykorzystywaniem zielonej energii, tworzeniem i wdrażaniem nowoczesnych technologii, a także z maksymalnym wspieraniem rozwoju lokalnych społeczności, w tym tworzeniem komfortowego i atrakcyjnego miejsca do życia.
Aktualnie Komisja Europejska tworzy system zachęt oraz środków do przeprowadzenie niezbędnych zmian. Powstały w zeszłym roku, w ramach Klastra Zgorzleckiego, Komitet Transformacji Regionu Turoszowa, od kilku miesięcy bardzo intensywnie działa, przy współpracy z Komisją Europejską, na rzecz transformacji regionu, od zawsze bardzo silnie identyfikowanego z wydobyciem węgla brunatnego. Odbywa się to w ramach „Platform for Coal Regions in Transition”. Platforma ta jest kluczową częścią inicjatywy dotyczącej transformacji regionów eksploatujących węgiel, stworzonej jako element pakietu "Czysta energia dla wszystkich Europejczyków". Ma ona na celu zapewnienie regionom, w okresie przejściowym, pomocy technicznej i doradztwa dostosowanego do potrzeb. ZKlaster mocno wspiera ideę sprawiedliwej transformacji. Wdrażanie innowacyjnych technologii, związanych z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii, jest jedynym sposobem na spełnienie wymogów ograniczeń emisji.
Przedstawiciele Komitetu są aktywni nie tylko we współpracy z Komisją, w ramach grupy roboczej. Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego przyjął już 5 projektów transformacyjnych, przygotowanych przez nas w ramach Klastra Zgorzeleckiego. Dotyczą one samo-bilansowania energetycznego regionu, edukacji, a w szczególności tworzenia nowych kadr i przekwalifikowywania pracowników, rozwoju turystyki oraz oczywiście rozwoju nowych źródeł energii – opowiada Albert Gryszczuk, Koordynator Komitetu Transformacji Regionu Turoszowa.
Przypomnijmy, że w zeszłym miesiącu, we Wrocławiu, odbyło się też inne spotkanie, związane z realizacją strategii sprawiedliwej transformacji. Było to pierwsze spotkanie grupy roboczej ds. Regionów Węglowych w Transformacji. Komisja Europejska, przy wsparciu państw członkowskich, planuje wydać nawet 50 miliardów euro na łagodzenie społeczno-ekonomicznych skutków przejścia do zero-emisyjnej gospodarki. Wszystko to w ramach tzw. European Green Deal – Europejskiego Zielonego Ładu, którego cele to osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050, wspieranie przedsiębiorstw w dochodzeniu do czystych produktów i technologii oraz sprawiedliwa transformacja.
Plany Komisji Europejskiej dot. sprawiedliwej transformacji regionów węglowych i post-węglowych przedstawił Paweł Olechnowicz z Dyrekcji Generalnej ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej – DG REGIO. Opisał on dotychczasowe ustalenia dotyczące finansowania transformacji oraz sposoby planowanego wsparcia. Mogą ubiegać się o nie wszystkie państwa członkowskie, ale finansowanie skoncentrowane będzie na najbardziej dotkniętych obszarach.
Nieprzypadkowo, miejscem spotkania był Wrocław. To właśnie Dolny Śląsk, a w szczególności region Worka Turoszowskiego (w tym miasta Bogatynia i Zgorzelec) powinien być najbardziej zainteresowany wsparciem w procesie transformacji.
Priorytetem dla Dolnego Śląska jest stworzenie Strategii dla wszystkich Regionów Węglowych na terenie województwa. Powinny one zawierać sposoby na zarządzenie zmianą w zakresie energetyki, ale także zmianą społeczną i gospodarczą. Pozwoli to skorzystać ze środków, które będą przeznaczone na transformację. Warto zwrócić uwagę, że wsparcie jest tu bardziej skoncentrowane niż w innych wiodących programach. Środki mogą być przeznaczone jedynie na dywersyfikację działalności gospodarczej i rekonwersję oraz przekwalifikowanie pracowników i wsparcie w znalezieniu zatrudnienia, jak również na wsparcie dla produkcji czystej energii i ochrony środowiska.
Następnym naszym krokiem będzie zorganizowanie prezentacji osiągnieć Komitetu oraz planów dla regionu Zgorzelca i Bogatyni, w trakcie jesiennego spotkania grupy roboczej w Brukseli – kończy Albert Gryszczuk.
Wideo obrazujące powstanie największego parku fotowoltaicznego w Polsce
